Prawo Oświatowe [1]ustawa określa funkcjonowanie i  warunki edukacji w szkołach podstawowych.

W roku szkolnym 2022/2023 obowiązkiem szkolnym objęte zostały wszystkie dzieci 7–letnie (którym nie odroczono rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego).

Obowiązek szkolny trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia.

Ponadto od roku szkolnego 2016/2017 dzieci 6-letnie mają obowiązek uczęszczać do oddziałów zerowych przygotowujących do nauki szkolnej, funkcjonujących w ramach szkół podstawowych lub przedszkoli[2].

Według Prawa oświatowego, szkoły podstawowe są jednym z etapów systemu oświaty w Polsce i zapewniają edukację na poziomie edukacji podstawowej, obejmującej klasy 1-8. Ustawa określa, że szkoły podstawowe są szkołami publicznymi lub niepublicznymi, działającymi na podstawie uprawnień nadanych przez organ prowadzący.

 Warunki edukacji w szkole podstawowej, zgodnie z Prawem oświatowym, obejmują m.in.:

•       Program nauczania: Szkoły podstawowe w Polsce realizują program nauczania, który jest określony w podstawie programowej ustalonej przez Ministra Edukacji i Nauki.
• Program nauczania obejmuje różne przedmioty, takie jak matematyka, język polski, historia, nauki przyrodnicze, języki obce, plastyka, muzyka i wychowanie fizyczne.
• Oprócz zajęć lekcyjnych, uczniowie mają również możliwość uczestnictwa w różnego rodzaju aktywnościach pozalekcyjnych, takich jak koła zainteresowań, sportowe turnieje czy konkursy.
• Czas trwania zajęć: Zgodnie z prawem, zajęcia w szkole podstawowej powinny być realizowane przez określoną liczbę godzin w ciągu roku szkolnego oraz w określonym zakresie czasowym dziennie.
• Infrastruktura i wyposażenie: Szkoły podstawowe powinny zapewniać odpowiednie warunki infrastrukturalne i wyposażenie, takie jak sale lekcyjne, biblioteka, sala gimnastyczna, pomieszczenia do zajęć specjalistycznych, dostęp do środków dydaktycznych, tablice interaktywne itp.
• Nauczyciele: Szkoły podstawowe zatrudniają odpowiednio wykwalifikowanych nauczycieli, którzy są odpowiedzialni za prowadzenie zajęć dydaktycznych, wspieranie uczniów w procesie edukacyjnym i realizację programu nauczania. 
• Oceny i promocja: Zgodnie z przepisami prawa, uczniowie w szkole podstawowej są oceniani i awansują do kolejnej klasy na podstawie wyników osiągniętych w nauce, zgodnie z zasadami określonymi w przepisach wydanych przez Ministra Edukacji i Nauki.

Podstawą prawną definiującą kim jest UCZEŃ w Polsce jest ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Według tej ustawy, uczeń to osoba ucząca się w placówkach oświatowych na zasadach przewidzianych w systemie oświaty.

 Ustawa określa, że uczeń to osoba znajdująca się w procesie edukacyjnym i korzystająca z obowiązkowej nauki lub nauki dobrowolnej. Osoba staje się uczniem po przyjęciu do szkoły na podstawie odpowiedniego aktu prawnego, takiego jak decyzja dyrektora szkoły lub przyjęcie na podstawie wyników rekrutacji.

Ponadto, ustawa o systemie oświaty precyzuje, że uczniowie mają określone prawa i obowiązki w ramach swojej roli jako uczestnicy procesu edukacyjnego.

Przykładowe prawa ucznia w Polsce :

·      obejmują prawo do bezpłatnej edukacji,

·      równego dostępu do nauki,

·      udziału w zajęciach i programach edukacyjnych,

·      korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej,

·      prawa do oceniania i oceny swojej pracy.

 Podstawa prawna, która reguluje rolę ucznia w polskim systemie oświaty, jest ściśle związana z ustawą o systemie oświaty oraz aktami wykonawczymi, takimi jak rozporządzenia ministra właściwego do spraw oświaty. Wszystkie te przepisy mają na celu zapewnienie odpowiedniego funkcjonowania procesu edukacyjnego i ochrony praw uczniów w Polsce.

 W Polsce uczniowie szkół podstawowych są grupą osób w wieku szkolnym, które korzystają z edukacji w placówkach oświatowych.

System oświaty w Polsce jest oparty na obowiązkowym i bezpłatnym 12-letnim etapie edukacyjnym, składającym się z trzech poziomów:

·      edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1-3),

·      edukacji podstawowej (klasy 4-8)

·      edukacji średniej (klasy 9-12).

Według danych Ministerstwa Edukacji i Nauki , w roku szkolnym 2021/2022 liczba uczniów szkół podstawowych w Polsce wynosiła około 3,237 400miliona[3] .

 Uczniowie są zróżnicowani pod względem wieku, płci, miejsca zamieszkania i poziomu edukacji.

 Edukacja ma na celu przygotowanie uczniów do dalszego kształcenia, zdobycia wiedzy i umiejętności oraz rozwijania ich potencjału intelektualnego i społecznego.

Uczeń w Polsce ma prawo do wsparcia pedagogicznego, takiego jak poradnictwo zawodowe, opieka psychologiczna czy specjalne programy dla uczniów zdolnych.

Uczniowie posiadający orzeczenia stanowią średnio 4,7 % ogółu uczniów danej szkoły. Kolejne 13,6 % uczniów to dzieci i młodzież posiadające opinię z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Oprócz wymienionych wyżej grup uczniów z pomocy psychologiczno-pedagogicznej bez opinii z poradni korzysta średnio 12 % uczniów[4].

Warto przypomnieć ,że w roku szkolnym 2021/2022 kształcenie prowadzone było głównie w trybie stacjonarnym, inaczej niż w roku poprzednim, kiedy z powodu epidemii COVID-19 przeważała nauka zdalna.

 Od lutego 2022 r. zaś, w związku z agresją Rosji na Ukrainę i przybyciem do Polski fali uchodźców, do polskiego systemu oświaty zostało włączonych prawie 200 tys. dzieci i młodzieży z Ukrainy.

„Na skutek wybuchu konfliktu zbrojnego w Ukrainie w lutym 2022 r., schronienie w Polsce znaleźli uczniowie i nauczyciele – uchodźcy z Ukrainy.

Według stanu w dniu 24 czerwca 2022 r. w polskich szkołach podjęło naukę 182,5 tys. ukraińskich uczniów, z czego 78,6% w miastach.

Najliczniejszą grupą byli uczniowie szkół podstawowych (64,1% ogółu uczniów – uchodźców)[5]”

Bibliografia:

https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/1/17/1/oswiata_i_wychowanie_2021_2022.pdf

https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka

https://www.prawo.vulcan.edu.pl/przegdok.asp?qdatprz=akt&qplikid=1

[1]https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210001082.

[2]https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/1/17/1/oswiata_i_wychowanie_2021_2022.pdf str.28

[3] Wszystkie informacje zawarte w publikacji „Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2021/22” prezentowane są według stanu organizacyjnego ustroju szkolnego regulowanego przez przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082, z późn. zm.) oraz ustawą o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 1915).28

[5]https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/1/17/1/oswiata_i_wychowanie_2021_2022.pdf str 20