Teoria Elaine Aron dotycząca wysokiej wrażliwości opiera się na przekonaniu, że pewne jednostki posiadają większą wrażliwość na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne, co prowadzi do intensywniejszych i głębszych reakcji emocjonalnych. Wysoko wrażliwe osoby często doświadczają silniejszych reakcji na bodźce takie jak hałas, jasne światło, zapachy czy emocje innych ludzi. Są bardziej podatne na przeciążenie emocjonalne, mogą łatwo odczuwać stres i potrzebują więcej czasu na regenerację.

Wysoko wrażliwość jest cechą obecna u około 15-20% populacji i występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Elaine Aron podkreśla, że wysoka wrażliwość nie jest defektem czy chorobą, ale naturalnym sposobem funkcjonowania układu nerwowego. 

Wysoko wrażliwe osoby często doświadczają głębokich emocji i są bardziej wrażliwe na negatywne bodźce. Mogą łatwo się przejmować krytyką, konfliktami czy przemocą. 

Jednak równocześnie są również bardziej otwarte na pozytywne doświadczenia, takie jak piękno natury, sztuka czy głębokie relacje interpersonalne. Wysoko wrażliwość może być źródłem wielu potencjalnych zalet, takich jak kreatywność, empatia, intuicja i spostrzegawczość.

 Jednak ze względu na swoją wrażliwość, mogą łatwo odczuwać przeciążenie, zmęczenie i potrzebować więcej czasu na odpoczynek i regenerację. Ważne jest, aby zapewnić im odpowiednie wsparcie i zrozumienie. Wysoko wrażliwe osoby powinny dbać o swoje dobre samopoczucie poprzez regularne odpoczywanie, czas na relaks, prowadzenie zdrowego stylu życia, rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i poszukiwanie wsparcia w sytuacjach trudnych.

 Elaine Aron uważa, że wysoka wrażliwość jest często dziedziczna i ma podłoże biologiczne. Badania neurobiologiczne sugerują, że wysoko wrażliwe osoby mają bardziej wrażliwy układ nerwowy, a szczególnie w obszarze mózgu zwanym wzgórzem. Wzgórze pełni kluczową rolę w przetwarzaniu bodźców zmysłowych i regulacji emocji, dlatego intensywniejsze reakcje emocjonalne u wysoko wrażliwych jednostek mogą wynikać z większej aktywności tego obszaru.

Wysoko wrażliwość ma również swoje implikacje dla różnych obszarów życia jednostki, w tym dla relacji interpersonalnych, edukacji, pracy i zdrowia psychicznego. W relacjach międzyludzkich, wysoko wrażliwi ludzie mogą mieć tendencję do głębszych i bardziej satysfakcjonujących związków, ale równocześnie mogą być bardziej wrażliwi na konflikty i odrzucenie. 

Wnioski płynące z teorii Elaine Aron o wysokiej wrażliwości mają praktyczne zastosowanie w różnych dziedzinach życia. 

• W edukacji: Nauczyciele i szkoły mogą dostosować metody nauczania, zapewniać cichsze i spokojniejsze środowisko, unikać zbyt intensywnych bodźców, takich jak głośna muzyka czy jasne światło. Ważne jest również uwzględnienie potrzeby czasu na regenerację i odpoczynek między zajęciami.
• W miejscu pracy: Pracodawcy mogą tworzyć przyjazne dla wysoko wrażliwych pracowników środowiska, zapewniając ciche pomieszczenia do pracy, elastyczne harmonogramy, ograniczenie nadmiernego stresu i możliwość wykonywania zadań, które odpowiadają ich umiejętnościom i zainteresowaniom.
• W relacjach międzyludzkich: Partnerzy, rodzina i przyjaciele mogą wykazywać większą empatię i zrozumienie wobec wysoko wrażliwych osób. Ważne jest słuchanie ich potrzeb, akceptowanie ich emocji i unikanie przeciążenia bodźcami, które mogą ich przytłaczać.
• W społeczeństwie: Wzrost świadomości na temat wysokiej wrażliwości może prowadzić do zmniejszenia stigmatyzacji i lepszej integracji wysoko wrażliwych jednostek w społeczeństwie. Promowanie tolerancji, zrozumienia i akceptacji może pomóc w tworzeniu bardziej wspierającego i zrównoważonego środowiska dla wszystkich.

Dalsze badania nad wysoką wrażliwością prowadzone przez Elaine Aron i innych naukowców skupiają się na zgłębianiu różnych aspektów tego fenomenu. Oto kilka obszarów, które są badane w kontekście wysokiej wrażliwości:

Genetyka i biologia: Badacze starają się zidentyfikować konkretne geny i neurobiologiczne mechanizmy związane z wysoką wrażliwością. Poprzez badanie różnic w ekspresji genów i funkcjonowaniu mózgu między wysoko wrażliwymi a osobami o niskiej wrażliwości, można lepiej zrozumieć podstawy biologiczne tej cechy.

Reakcje na bodźce: Wysoko wrażliwe osoby różnią się w swoich reakcjach na bodźce sensoryczne, takie jak dźwięki, światło, zapachy czy dotyk. Badania skupiają się na zrozumieniu, dlaczego wysoko wrażliwi jednostki mają bardziej intensywne i głębokie reakcje na te bodźce oraz jak te reakcje wpływają na ich codzienne funkcjonowanie.

Związki z innymi cechami osobowości: Badania sugerują, że wysoka wrażliwość może być powiązana z innymi cechami osobowości, takimi jak introwersja, empatia czy neurotyczność. Analiza tych związków może pomóc w zrozumieniu, jak wysoka wrażliwość wpływa na inne aspekty osobowości i jak te cechy wzajemnie oddziałują.

Zdrowie psychiczne: Wysoko wrażliwe osoby mogą być bardziej podatne na stany lękowe, depresję i przeciążenie emocjonalne. Badania skupiają się na identyfikowaniu czynników ryzyka i ochrony związanych z wysoką wrażliwością oraz na opracowywaniu strategii zarządzania stresem i utrzymania zdrowia psychicznego u tych jednostek.

Rozwój i edukacja: Badania dotyczące wysokiej wrażliwości u dzieci skupiają się na zrozumieniu, jak ta cecha wpływa na rozwój dziecka, jego relacje z rówieśnikami, sukces szkolny i ogólny dobrostan. Analiza tych aspektów pozwala na dostosowanie środowiska edukacyjnego i wsparcie, które są niezbędne dla rozwoju i sukcesu wysoko wrażliwych dzieci.

Interakcje społeczne: Badania mogą skoncentrować się na zrozumieniu interakcji między osobami wysoko wrażliwymi a innymi ludźmi. Ważne jest zbadanie, jak wysoka wrażliwość wpływa na komunikację, relacje interpersonalne, empatię i zrozumienie innych. Badania te mogą pomóc w opracowaniu strategii lepszej komunikacji i rozwiązywania konfliktów.

Terapia i interwencje: Badania nad skutecznością różnych terapii i interwencji dla wysoko wrażliwych osób mogą pomóc w opracowaniu najlepszych praktyk terapeutycznych i strategii wsparcia. Badania te mogą skoncentrować się na identyfikacji technik redukcji stresu, umiejętności radzenia sobie z emocjami i wzmacnianiu pozytywnego funkcjonowania u osób wysoko wrażliwych.

Pozytywne aspekty wysokiej wrażliwości: Badania mogą się skupić na identyfikowaniu pozytywnych aspektów wysokiej wrażliwości i związanych z nią umiejętności, takich jak intuicja, kreatywność, empatia i głębsze zrozumienie świata. Badanie tych aspektów może pomóc w promowaniu i wykorzystaniu potencjału wysoko wrażliwych osób.

Warto pamiętać, że wysoka wrażliwość jest postrzegana  jako cecha osobowości, która niesie ze sobą zarówno wyzwania, jak i potencjał. Wysoko wrażliwe osoby często wykazują unikalne talenty i umiejętności, takie jak empatia, kreatywność i głębsze spostrzeganie świata. Dalsze badania mogą się skupić na identyfikowaniu tych pozytywnych aspektów i sposobach wykorzystania ich w różnych dziedzinach życia.

Literatura:

Elaine Aron "Wysoko wrażliwe dziecko" GWT 2021

Boyce Tom, Boyce W thomas, Magdalena Słysz "Dziecko orcidea.Jak wspierać wrażliwe dzieci" Czarna owca 2019

Agata Majewska"Jak wspierać dzieci wysoko wrażliwe" Muza 2023

Urszula Sołtys-Para "Dziecko wysoko wrażliwe.Jak je mądrze wychować i wspierać"